رشد کسب‌وکارهای نو در عمان
سلطنت عمان توانسته است در زمینه راه‌اندازی کسب‌وکارهای نو، جایگاه رقابتی قابل توجهی کسب کند. شاخص‌های اخیر نشان می‌دهند که میانگین زمان لازم برای تأسیس یک شرکت در عمان به تنها ۴ تا ۵ روز کاهش یافته است، در حالی که در برخی کشورهای منطقه این زمان به ۱۰ روز می‌رسد. اکنون فرآیند تأسیس شرکت تنها شامل چهار مرحله اصلی است و هیچ حداقل سرمایه‌ای نیز برای شروع نیاز ندارد.
عمان با سرعت بخشیدن به اصلاحات گسترده قانونی و مقرراتی و اجرای تحول دیجیتال نوآورانه، تلاش می‌کند خود را به‌عنوان مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری معرفی کند. این اقدامات موجب افزایش انعطاف‌پذیری و کارایی محیط کسب‌وکار شده و در راستای اهداف «چشم‌انداز عمان ۲۰۴۰» قرار دارند.
فرآیند ثبت شرکت در عمان منظم و شفاف است و مراحل مشخصی دارد که راه‌اندازی کسب‌وکار را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ساده می‌کند. این فرآیند از طریق سامانه «سرمایه‌گذاری آسان» (Invest Easy) که توسط وزارت تجارت، صنعت و ترویج سرمایه‌گذاری اداره می‌شود، آغاز می‌گردد.
تلاش‌های عمان برای تسهیل راه‌اندازی کسب‌وکار در شاخص راه‌اندازی کسب‌وکار منعکس شده است که توسط تیم ملی تحت نظارت کمیته ملی رقابت‌پذیری مدیریت می‌شود. هدف این ابتکار، تبدیل عمان به یک مرکز پویا برای کسب‌وکار و مقصدی رقابتی برای سرمایه‌گذاری است. برنامه‌ها شامل تحریک بخش خصوصی، ترویج صادرات، تقویت همکاری با نهادهای دولتی و ارائه مشوق‌ها و طرح‌های حمایتی برای توسعه سرمایه‌گذاری و گسترش تجارت خارجی است.
پلتفرم‌های هوشمند، کلید سرعت‌بخشی به ثبت شرکت‌ها
اکوسیستم کسب‌وکار عمان بر تحول دیجیتال به‌عنوان محرک اصلی رشد اقتصادی و تسهیل فعالیت‌های تجاری تمرکز دارد. دیجیتالی شدن فرآیندها موجب ساده‌تر شدن مراحل راه‌اندازی شرکت‌ها شده و از طریق پلتفرم‌های هوشمند یکپارچه، زمان و تلاش سرمایه‌گذاران را کاهش داده است. این پلتفرم‌ها همچنین ارتباط بین نهادهای دولتی و بخش خصوصی را تقویت کرده و خدماتی یکپارچه از ثبت شرکت تا صدور مجوز و تأمین مالی ارائه می‌دهند. استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی، رقابت‌پذیری عمان در سطح منطقه‌ای و جهانی را افزایش داده است.
مبارک بن محمد الدهانی، مدیرکل برنامه‌ریزی و رئیس تیم تحول دیجیتال وزارت تجارت، صنعت و ترویج سرمایه‌گذاری، اعلام کرد که این وزارتخانه پلتفرم‌های دیجیتال یکپارچه‌ای راه‌اندازی کرده است که بیش از ۵۰ خدمت الکترونیکی یکپارچه ارائه می‌دهند. این خدمات شامل ثبت شرکت، رزرو نام تجاری، صدور مجوزها و سوابق تجاری است و بیش از ۱۷ نهاد دولتی را تحت یک چتر واحد به هم متصل می‌کند.
وی افزود که سامانه «سرمایه‌گذاری آسان» پیشرو در این زمینه است و خدماتی مانند ثبت تجاری، صدور مجوزها، گواهی مبدأ، خدمات مالکیت فکری، مجوزهای تجاری، مدیریت نمایندگی‌ها و انحلال شرکت‌ها را در محیطی دیجیتال، یکپارچه و کاربرپسند ارائه می‌دهد. تاکنون ۷۶.۵ درصد خدمات این سامانه دیجیتالی شده و ۸۹ درصد فعالیت‌های تجاری به‌صورت خودکار مجوزدهی می‌شوند. از زمان راه‌اندازی آن در آوریل ۲۰۲۱ تا اواسط سال ۲۰۲۵، بیش از ۱.۲۶۳ میلیون مجوز صادر شده است.
صقر بن سعید الرباعی، مدیر تحلیل فرصت‌های شغلی و برنامه‌های اشتغال در وزارت کار عمان، بر اهمیت جذب و به‌کارگیری استعدادهای ملی در بخش‌های مختلف اقتصادی تأکید کرد. وی گفت که حفظ فرصت‌های شغلی و تضمین در دسترس بودن نیروی انسانی ماهر برای ثبات و رشد مؤسسات بخش خصوصی حیاتی است. این وزارتخانه برنامه‌های آموزشی و سیاست‌های حمایتی مالی برای افزایش اشتغال ملی، از جمله یارانه دستمزد برای تازه‌واردان به بازار کار به مدت یک تا دو سال و طرح‌های آموزشی مرتبط با شغل را اجرا می‌کند.
مناطق ویژه اقتصادی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی
دکتر سعید بن خلیفه القرعانی، مدیرکل توسعه بخش سرمایه‌گذاری و سخنگوی رسمی سازمان مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد، بر تلاش این سازمان برای تسهیل راه‌اندازی کسب‌وکار در مناطق تحت نظارت خود تأکید کرد. هدف این اقدامات، بهبود محیط کسب‌وکار و گسترش سرمایه‌گذاری در عمان از طریق زیرساخت‌های یکپارچه و مشوق‌های رقابتی است که جذابیت عمان را برای سرمایه‌گذاران منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش داده است.
وی توضیح داد که مناطق ویژه اقتصادی، مناطق آزاد و شهرهای صنعتی از ارکان اصلی جایگاه عمان در نقشه جهانی سرمایه‌گذاری هستند. این مناطق مزایای رقابتی مانند موقعیت استراتژیک، زیرساخت‌های پیشرفته، منابع طبیعی متنوع و هزینه‌های عملیاتی پایین ارائه می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند مالکیت ۱۰۰ درصد خارجی داشته باشند و از معافیت‌های مالیاتی و گمرکی بلندمدت بهره‌مند شوند. محیط سرمایه‌گذاری نیز با سرعت بالای انجام مراحل و خدمات یکپارچه، انعطاف‌پذیر است.
هزینه‌های اجاره زمین در این مناطق بسیار رقابتی است و مشوق‌ها و معافیت‌های متنوعی ارائه می‌شود. سرمایه‌گذاران از فرآیندهای ساده استخدام نیرو و معافیت‌های مالیاتی سخاوتمندانه، از جمله تا ۳۰ سال معافیت مالیات بر درآمد و معافیت‌های گمرکی برای واردات تجهیزات و مواد اولیه بهره‌مند می‌شوند. سازمان مناطق ویژه اقتصادی و آزاد، تمام خدمات را از طریق یک پورتال الکترونیکی یکپارچه ارائه می‌دهد و این مناطق را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است که به دنبال محیط‌های کسب‌وکار کم‌هزینه و با ارزش بالا هستند.